Trang Vàng du lịch Việt Nam

HÒN TRANH

10/10/2023

1/15

Hòn Tranh là hòn lẻ lớn nhất trong quần thể các đảo nhỏ ở Phú Quý, nằm cách đảo lớn khoảng 1,5km về phía Đông Nam. Hòn Tranh có dạng như chữ S, diện tích 2,8km2, nơi rộng nhất 400m và nơi dài nhất là 1.000m. Trước kia hòn này là một đảo hoang, cỏ tranh mọc um tùm nên được gọi là Hòn Tranh. Từ đảo lớn Phú Quý tàu chạy chừng 30 phút là đến Hòn Tranh. Đảo Hòn Tranh, ngày xưa được xác định là đảo tiền tiêu, nên chủ yếu là doanh trại bộ đội đóng quân và chỉ có một số ít hộ người dân sinh sống lâu đời.

XEM TẤT CẢ 25 ẢNH

Cảnh đẹp đảo Hòn Tranh nhìn từ xa cây cối xanh mát, nhìn về phía Tây ta bắt gặp vết tích khối nham thạch của núi lửa hoạt động trước đây để lại tạo nên hình thù kỳ lạ và đẹp mắt; đến vị trí này chúng ta chiêm ngưỡng cảnh đẹp tự nhiên từ trên cao nhìn xuống toàn cảnh “Vũng Phật” có các khối đá nham thạch có màu đỏ đen kỳ bí mông lung và huyền diệu.

Hòn Tranh được bao bọc bởi những dốc núi cao. Nên biển ở đây khá yên ắng, ít sóng lớn. Đặc biệt nước luôn xanh ngát đến nỗi có thể nhìn thấy tận đáy. Chính vì thế, san hô rất phát triển với đủ màu sắc khác nhau. Tạo nên một hệ sinh thái dưới nước vô cùng phong phú và sống động. Nhiều du khách đến đây luôn tranh thủ lặn ngắm san hô và đắm mình dưới nước biển mát lạnh. Những bãi đá ở đây cũng là môi trường lý tưởng cho các loài cá nhỏ ẩn náo. Vì lẽ đó, các bạn không thể bỏ qua cơ hội câu cá khi đến Hòn Tranh. Chắc chắn sẽ có được chiến lợi phẩm vô cùng hấp dẫn đó.

Theo tương truyền của người dân trên đảo, trong những đợt giao tranh với nghĩa quân Tây Sơn, những lúc bại trận Nguyễn Ánh cùng các tướng lĩnh và binh sĩ thường bôn tẩu ra đảo Phú Quý để trú ẩn, trên đảo Hòn Tranh còn lưu lại một số di tích liên quan đến Nguyễn Ánh và tùy tướng của Ông, trong đó có một giếng nước ngọt mà người dân trên đảo quen gọi là giếng “Gia Long” để tưởng nhớ đến những tháng ngày Nguyễn Ánh cùng các tuỳ tướng của Ông đã từng lưu trú và sử dụng nước tại giếng này để phục vụ sinh hoạt. Giếng sâu 7m, được xây bằng đá san hô, thành giếng cao 80cm, đường kính 1,2m.

Trên đảo Hòn Tranh còn có một ngôi miếu Trấn Bắc được tạo dựng vào đầu thế kỷ XIX. Trên bàn thờ Thần ở Chính điện ngôi miếu đặt hai bài vị của Bùi Quận công và Nữ thần Thiên Y A Na. Nội dung bài vị của Bùi Quận công như sau: Cung thỉnh Trấn Bắc quân Đô đốc phủ Chưởng phủ sự Thái bảo Bùi Quận công Thượng đẳng thần. Tạm dịch: Kính mời thần Thượng đẳng Bùi Quận công là Trấn Bắc quân Đô đốc phủ Chưởng phủ sự Thái bảo an vị.

Căn cứ vào bài vị có thể xác định “ông Trấn Bắc” vốn họ Bùi, giữ chức Đô đốc phủ Chưởng phủ sự Thái bảo Quận công. Theo Đại Nam Liệt truyện Tiền biên, tước vị Đô đốc phủ Chưởng phủ sự Thái bảo Quận công từng được ban cho Bùi Tá Hán. Và tên gọi “ông Trấn Bắc” là do nhân dân yêu mến đặt cho ông - người vốn rạng danh với công bình trị và khai phá vùng đất Quảng Nam vào thế kỷ 17.

Miếu ông Trấn Bắc nằm trên mặt Bắc của đảo Hòn Tranh và hướng chính nhìn về phía Tây Nam. Tổng thể kiến trúc đền thờ gồm có các hạng mục: Cổng chính, Chính điện, nhà Khói và lăng thờ thần Nam Hải (cá Voi). Nhìn chung các hạng mục kiến trúc ở đây được xây dựng kiên cố và rêu phong cổ kính, diện tích vừa đủ phù hợp với công năng thờ cúng bên trong. Trung tâm nội thất Chính điện đặt 3 khám thờ, khám giữa thờ Trấn Bắc và Thiên Ya Na, hai khám hai bên tả hữu thờ Tiền hiền và Hậu hiền.

Bên phải Chính điện miếu Trấn Bắc, nằm lùi về phía sau xây một lăng thờ thần Nam Hải (cá Voi) có diện tích bề ngang 4,5m x bề dọc 3,55m và bên trong lưu giữ 72 bộ xương cá Voi trôi dạt vào đảo Hòn Tranh từ trước đến nay. Theo tương truyền của người dân trên đảo, năm đó không biết vì lý do gì mà cùng một lúc có 72 con cá voi chết và trôi dạt lên đảo Hòn Tranh. Người dân địa phương đã làm lễ an táng, sau đó xây lăng tẩm và thỉnh ngọc cốt của 72 vị nói trên đưa vào thờ phụng.

Phía sau Chính điện thờ Trấn Bắc là nhà Khói được kiến tạo đơn giản dùng làm nơi nấu nướng lễ vật dâng cúng vào các kỳ tế lễ diễn ra tại đền thờ.

Các vua triều Nguyễn đã phong tặng cho Bắc Quân Đô Đốc 3 sắc phong với tước vị “Khuông quốc Tĩnh biên Mậu công Huy liệt Trác vĩ Bắc quân Đô đốc phủ Chưởng phủ sự Thái bảo Trấn phủ quân Thượng đẳng thần” và chỉ dụ cho ba làng Hội An, Triều Dương, Mỹ Khê thờ phụng. Trong đó có một sắc phong của niên hiệu vua Đồng Khánh năm thứ 2 phong cho Bắc Quân Đô Đốc và Nam Hải Cự Tộc Ngọc lân tôn thần. Tất cả các sắc phong đều được lưu giữ tại vạn An Thạnh, đến ngày cúng tế tại đền thờ Trấn Bắc mới tổ chức đoàn rước sắc phong từ vạn An Thạnh sang đền Trấn Bắc tế lễ và sau đó tổ chức rước trở về lại vạn để thờ phụng.

Tại đền thờ Trấn Bắc hàng năm thực hiện hai kỳ tế lễ chính vào ngày 12 tháng ba cúng Bà Thiên Ya Na (Bà Chúa Ngọc) và ngày mùng 7 tháng tám Âm lịch cúng Ông Trấn Bắc. Hàng năm vào các dịp lễ tế xuân, thu và giỗ vị Cố vào 15 tháng 10 Âm lịch được tổ chức tại vạn An Thạnh, nhân dân thường khấn vọng sang ngôi miếu bên Hòn Tranh mời ông về tham dự. Miếu thờ Ông ở Hòn Tranh tương truyền rất linh hiển, bất cứ người nào có hành động bất kính cũng đều bị trừng trị và chỉ được tha thứ khi biết hối lỗi. Vì vậy nhân dân quanh vùng vẫn thường lui tới thắp nhang, cầu xin mưa thuận gió hòa, đi biển bình an và được mùa cá bội thu.

Du khách đến đảo Hòn Tranh ngoài thưởng lãm cảnh đẹp thiên nhiên tuyệt đẹp, cây cối xanh tốt, không khí trong lành, mát mẻ quanh năm; cũng như lội bộ dọc hòn đảo để ngắm nhặt san hô, câu cá… Đến với hòn đảo nhỏ này, du khách còn nghe những câu chuyên về Nguyến Ánh khi bị quân Tây Sơn truy đuổi và đến đảo này sinh sống; cũng như nghe kể về Bùi Tá Hán và sự linh hiển của miếu Trấn Bắc trong đời sống văn hóa tâm linh của người dân trên đảo Phú Quý.

ĐIỂM ĐẾN KHÁC